Minder vergoeding voor behandeling van vrijgevestigde psychiater

Misschien heb je het item eind 2021 al voorbij zien komen op NPO programma De Hofbar. Zelfstandige psychiaters worden gekort op hun behandelingen. Met deze maatregel hoopt het Ministerie van Gezondheid, Welzijn en Sport de ellenlange wachtlijsten in grotere GGZ-instellingen weg te werken. De bedoeling is dat fors meer vrijgevestigde psychiaters in grotere organisaties gaan werken. Dit is geen goede oplossing, vinden de zelfstandige psychiaters. Niet elke patiënt heeft baat bij behandeling door een grote instelling. Hoe kijken patiënten, de overheid en psychiaters hier tegenaan? Lees het in dit artikel van ZorgKiezer!

Op de hoogte blijven van de premies voor zorgverzekering 2023? Klik op de link en schrijf je ook vast in voor het PremieAlert 2023 van ZorgKiezer om op de hoogte te blijven van de laatste wijzigingen.

Wie heeft besloten dat zelfstandige psychiaters minder budget krijgen?

Het besluit om zelfstandige psychiaters te korten op hun behandeling, komt van het Ministerie van Gezondheid, Welzijn en Sport. Zij willen een oplossing voor het feit dat er in grote GGZ-instellingen lange wachtlijsten zijn. Deze wachtlijsten betreffen met name patiënten met complexe problemen, die multidisciplinaire zorg nodig hebben. Volgens het Ministerie verlenen zelfstandige psychiaters alleen lichte zorg, terwijl er juist voor complexe zorg een wachtlijst is. Zij willen dus dat er meer psychiaters in GGZ-instellingen komen werken, als onderdeel van een multidisciplinair team. Om dat doel te bereiken, heeft de overheid bepaald dat zorgverzekeraars minder budget mogen toekennen aan vrijgevestigde psychiaters.

Wat verstaan we onder zware zorg?

In een GGZ-instelling krijgen patiënten met complexe problemen zogeheten ‘zware zorg’. Zware zorg wordt verleend door een multidisciplinair team. In zo’n team zitten verschillende specialisten. Bij elke behandelfase van de cliënt wordt er gekeken welke specialist er bij die fase past. Specialisten voor zware zorg zijn er niet genoeg. Daarom wil het Ministerie van Gezondheid, Welzijn en Sport het aanbieden van ‘zware zorg’ belonen.

Wat gebeurt er precies met de vergoeding voor psychische hulp?

Vanaf januari 2022 worden behandelingen bij een vrijgevestigde psychiater door zorgverzekeraars niet meer volledig vergoed. Dat wil zeggen dat een aantal zorgverzekeraars nog steeds een contract hebben bij vrijgevestigde psychiaters, maar dat er een maximum aantal behandelingen per kalenderjaar wordt vergoed.
In de praktijk kan dat betekenen dat een vrijgevestigde hulpverlener het budgetmaximum bereikt bij jouw zorgverzekeraar. De psychiater kan dan geen nieuwe cliënten meer aannemen bij de betreffende verzekeraar. Dat kan betekenen dat je geen behandeling kunt krijgen van de vrijgevestigde psychiater waar jouw keuze op valt.

Let hierop als je psychische zorg nodig hebt

Wat betreft vrijgevestigde psychiaters en de zorgverzekeraars, kunnen de contracten jaarlijks veranderen. Als je zorg nodig hebt van een vrijgevestigde psychiater, is het dus belangrijk dat je informeert of hij/zij een contract heeft met jouw verzekeraar. Sommige hulpverleners zetten hierover uitgebreide informatie op hun website. Hou rekening met het volgende:

• Informeer in november of december bij welke zorgverzekeraar jouw psychiater een contract heeft. Zo weet je of je wel of niet over moet stappen en zo ja, naar welke zorgverzekeraar.
• Het kan zijn dat jouw psychiater tegen een maximaal behandelbudget aanloopt van de verzekeraar: hij/zij kan dan geen nieuwe cliënten meer aannemen.

Het is dus belangrijk dat je tijdig op de hoogte bent als je hulp nodig hebt van een vrijgevestigde psychiater.

Voor wie zijn de lagere vergoedingen nadelig?

Er is een groep van 60.000 patiënten voor wie de lagere vergoedingen een probleem zijn. Dit zijn patiënten met complexe problemen. Wettelijk gezien moeten zij zorg krijgen van meerdere specialisten, die vaak werken in een grote organisatie. Alleen, in de praktijk is multidisciplinaire zorg geen oplossing voor deze mensen. Denk bijvoorbeeld aan iemand met hechtingsproblemen. Voor zo’n patiënt is het problematisch om telkens nieuwe gezichten te zien. Andere redenen dat patiënten zich prettiger voelen bij een vrijgevestigde psychiater zijn:

• De patiënten vinden het één op één contact prettig.
• Er is geen risico dat verschillende specialisten los van elkaar verschillende diagnoses stellen.
• Patiënten hebben het gevoel dat ze efficiënter hulp krijgen in een kleine praktijk.
• Sommige patiënten vinden het prettig dat ze op elk moment hulp kunnen krijgen van hun psychiater (ze kunnen bijvoorbeeld altijd bellen).
• In een kleine praktijk kan je soms jarenlang terecht bij dezelfde psychiater.
• De patiënt heeft slechte ervaringen in een GGZ-instelling.
  Voor sommige patiënten doen grote instellingen dus meer kwaad dan goed.

Wat vinden zelfstandige psychiaters?

Psychiaters met een eigen praktijk zijn niet voor niets zelfstandig. Zij hebben er bewust voor gekozen om niet bij een grote GGZ-instelling te werken. Ze voelen zich bijvoorbeeld niet thuis in een grote instelling en hebben het gevoel dat ze de beste zorg verlenen in een (kleine)eigen praktijk.
Dat vrijgevestigde psychiaters alleen lichte zorg verlenen, spreken zij tegen. Veel van hen zien dagelijks patiënten die volgens de overheid ‘zware zorg’ nodig hebben. Dit zijn patiënten met complexe problemen, zoals combinaties van autisme en angststoornissen.

De GGZ verwijst sommige cliënten zelf door naar een kleine praktijk

Sommige patiënten worden doorverwezen vanuit een grote instelling naar een kleine praktijk. Deze patiënten worden door de GGZ dus toch doorgestuurd naar een zelfstandige hulpverlener. Psychiater Haye bij de Weg zegt hierover: ‘Als zelfstandige psychiater kan ik contact maken met mensen die de hoop bij de GGZ opgegeven hebben. Bij een grote instelling raak ik deze mogelijkheid kwijt.’ Door de overheid voelt Haye zich niet serieus genomen. ‘Wat ze eigenlijk zeggen, is dat het werk wat ik doe niet relevant is.’

De visie van het Ministerie van Gezondheid, Welzijn en Sport

Het Ministerie van Gezondheid, Welzijn en Sport wil dat cliënten met complexe problematiek sneller geholpen worden. Erik Bloem van het Ministerie van Gezondheid, Welzijn en Sport licht dit toe: “In Nederland is wettelijk vastgelegd volgens welke kwaliteitsrichtlijnen zware zorg plaatsvindt. Een team van meerdere specialisten is een vereist onderdeel van zware zorg. Een vrijgevestigde psychiater biedt geen multidisciplinaire zorg. Hij voldoet dus niet aan de kwaliteitsafspraken om een cliënt met complexe problematiek te behandelen.”
Wat Erik Bloem zegt, komt erop neer dat een vrijgevestigde psychiater volgens de overheid per definitie geen zware zorg verleent. Dus wanneer een zelfstandige psychiater (met succes) een gecompliceerde cliënt behandelt, valt zijn behandeling nog steeds niet onder zware zorg.

En wat als patiënten niet in de multidisciplinaire zorg passen?

Er zijn 60.000 patiënten die zich niet geholpen voelen door een groot team. Wanneer vrijgevestigde psychiaters steeds minder vergoed worden, dreigt deze groep patiënten buiten de boot te vallen. Dit wordt nog lastiger wanneer het werk van vrijgevestigde psychiaters dusdanig uitgehold wordt, dat zij stoppen met het vak.
Erik Bloem zegt hierover: “Het is jammer dat vrijgevestigde psychiaters volledig stoppen met hun vak. Wel wil ik aangeven dat cliënten die dan zorg mislopen, altijd kunnen aankloppen bij een andere zorgverlener.”

Conclusie

Een groot aantal vrijgevestigde psychiaters zijn niet op hun plaats in een grote GGZ-instelling. Toch wil de overheid dat ze juist daar komen werken, omdat er veel vraag is naar zware zorg. Volgens overheidsrichtlijnen kan een zelfstandig werkende psychiater geen zware zorg bieden. Wettelijk gezien bieden ze lichte zorg, waarvoor zij nu minder vergoeding krijgen van de zorgverzekeraars. Dit werkt averechts: deze psychiaters kunnen nu minder makkelijk hulp verlenen. Een aantal dreigt hun praktijk op te heffen.
Onze conclusie is dat er onderzoek nodig is: kunnen de grote wachtlijsten voor complexe zorg op een andere manier aangepakt worden? In de bestaande oplossing van de overheid is er weinig oog voor de groep cliënten die niet in het standaard plaatje passen. De vraag is of kwaliteitseisen zwaarder moeten wegen dan de glimlach van een patiënt die weer een stap vooruitgaat.

Laatste update op 1 juli 2022 – 11:17 door Menno de Haan.