Kraamverzorgers gezocht: ook in 2020 tekort in kraamzorg

Er is een tekort aan kraamverzorgers in Nederland. Ook in 2020 gaat dit ten koste van het aantal kraamuren dat kraamvrouwen krijgen. ‘De meeste kraamzorgorganisaties kunnen 3 tot 4 uur zorg per dag leveren. En vaak 6 tot 7 dagen, in plaats van de gebruikelijke 8 tot 10 dagen’, zegt kraamverzorger Ester van der Ark. Te weinig, of gebrekkige kraamzorg kan zorgen voor complicaties bij baby’s in de maanden na de geboorte, waardoor uiteindelijk meer zorg nodig is. 

Er zijn dringend nieuwe kraamverzorgers nodig in Nederland. ‘We verwachten 196.000 geboortes in 2020’, zegt Ester van der Ark van de Nederlandse Beroepsvereniging voor Kraamverzorgenden (NBvK). Van der Ark is zelf kraamverzorgende. Sinds 12 jaar werkt ze als zzp-er. Het aantal zzp-ers in de kraamzorg neemt toe. Veel kraamverzorgers werken deeltijd, een aantal op een 0-uren contract. Om toch kraamhulp te bieden, laten kraamorganisaties hun personeel soms naar drie kraamgezinnen per dag gaan. Op het platteland levert dit, naast werkdruk, ook nog eens een logistiek probleem op. ‘Soms zit er 100 kilometer tussen beide kraamadressen’ zegt Ester.

Ook ziekenhuizen kampen met een tekort op de kraamafdelingen. Ziekenhuizen huren kraamverzorgers daarom extern in. ‘Bij het OVG in Amsterdam, waar ik regelmatig kom, kun je dan kiezen of je je eigen kraamverzorgster alvast naar het ziekenhuis laat komen’, zegt Ester van der Ark. Eerder was er alleen een tekort in zomerperioden. Nu is dit het hele jaar door, volgens het bestuurslid van de NBvK.

Vergrijzing in kraamzorg

De tekorten lopen op door vergrijzing in de kraamzorg: niet genoeg jongeren kiezen voor de opleiding, terwijl een groot aantal kraamverzorgers met pensioen gaat. Van der Ark: ‘Veel kraamverzorgers zijn 50+. De komende tien jaar stromen 1500 kraamverzorgers uit. Dat gat moet opgevuld worden.’ Fulltimers zijn hard nodig. Maar de opleiding tot kraamverzorgende trekt niet genoeg nieuwe jonge mensen. Hoge werkdruk, slechte werkomstandigheden, tarieven die onder druk staan en vastgelopen CAO-onderhandelingen: het beroep is niet aantrekkelijk genoeg. Starters die wel beginnen in het werkveld, lopen meteen tegen werkdruk, grote verantwoordelijkheid en verhoogd onregelmatig werk aan.

Gezondheidsrisico’s

Door het personeelstekort krijgen jonge moeders onvoldoende kraamzorg in de eerste tien dagen na de bevalling, waarschuwde de beroepsvereniging dit jaar. Een kraamverzorger kan, mits ze de tijd heeft haar werk goed te doen, een groot verschil maken in de start van een baby. Een goede start helpt om verdere zorgkosten te voorkomen. Te weinig, of gebrekkige kraamzorg kan namelijk zorgen voor complicaties in de weken en maanden na geboorte. Bijvoorbeeld met voeding, waar de kraamverzorger de eerste dagen op toeziet. ‘Het begin is het allerbelangrijkste, voor moeders en voor hun kind. Thuisbevallen staat in Nederland centraal. In andere landen is het meer gemedicaliseerd. Kraamzorg is, met hoe wij geboortezorg inrichten, onmisbaar in Nederland’, betoogt Ester van der Ark.

Basisverzekering moet genoeg zijn

Met een basisverzekering ben je verzekerd voor verloskundige hulp, kraamzorg en de verplichte echo’s. Een kraamvrouw heeft recht op minimaal 24 uur kraamzorg, inmiddels verspreid over 7 tot 8 dagen. De basiszorgverzekering vergoedt vanaf de geboorte standaard maximaal 49 uur kraamzorg bij borstvoeding, 45 uur bij flesvoeding. Deze uren vormen nog altijd het uitgangspunt. ‘In principe volstaat je basisverzekering’, zegt Ester van der Ark. Maar door de vermindering van het aantal kraamuren, is een aanvullend pakket meer noodzaak dan een extra geworden. Van der Ark: ‘Ja, een lactatiekundige, die uit je aanvullende pakket vergoed wordt, is deskundig, maar in principe moeten goed opgeleide kraamverzorgers de borstvoeding ook op gang kunnen krijgen’. Daar is alleen wel tijd voor nodig, en als kraamverzorgers maar drie uur per dag bij een gezin zijn en minder dagen blijven, zul je eerder aanspraak moeten maken op andere deskundigen.

‘Schaf eigen bijdrage kraamzorg af’

Ook wil Ester van der Ark een lans breken voor het vergoeden van de eigen bijdrage van €4,50 per uur kraamzorg. Uitgaande van 49 benodigde kraamuren, betaal je in 2020 voor deze uren €220,50 uit eigen zak. ‘Voor vrouwen die het meest kwetsbaar zijn, is dit een drempel. Ik woon in Amsterdam, en heb tegen de wethouder gezegd: betaal die eigen wettelijke bijdrage voor minima.’ Het moet volgens de kraamverzorger niet uitmaken of je wieg in Amsterdam-Zuidoost of Oud-West staat. Ze vindt bijval bij Lilianne Ploumen (PvdA). Volgens het Kamerlid is de eigen bijdrage op kraamzorguren een financiële drempel voor moeders van kinderen die deze zorg het hardst nodig hebben. Ploumen diende daarom een motie in over een inkomstengrens voor deze eigen bijdrage. Deze motie is in november verworpen.

Zorgverzekering en zwangerschap

Ben je zwanger? Als er een baby komt, verandert je zorgbehoefte en maak je meer zorgkosten. Je krijgt te maken met een verloskundige, zwangerschapscursussen, kraamzorg en een eigen bijdrage. Op ZorgKiezer lees je hoe je de juiste verzekering kiest.

Laatste update op 6 december 2019 – 15:49 door .