Lost een goed prioriteitenbeleid het probleem op van krapte in de zorg?

Krapte in de zorg is een groeiend probleem. Het probleem is aan de orde in ziekenhuizen, maar ook bij huisartsen, bij de GGZ en in de ouderenzorg. Wie er niet zelf mee te maken heeft, leest het wel in nieuwsberichten. Hoe moet dit verder en aan welke oplossingen wordt er gedacht? Waar krijg je in de praktijk mee te maken? In dit artikel praten we je bij en geven we een voorbeeld van een GGZ instelling die een unieke, effectieve aanpak heeft.

Welke instellingen staan te springen om personeel?

De krapte in de zorg speelt in vrijwel alle werkvelden. Er is eigenlijk overal meer zorgpersoneel nodig. Denk aan bijvoorbeeld:

• Verpleegafdelingen in ziekenhuizen
• Huisartspraktijken
• Individuele gezondheidszorg
• Thuiszorg

Werkgevers proberen hun organisaties zo aantrekkelijk mogelijk te maken voor werknemers. Dit helpt iets, maar nog niet genoeg. We zullen ook in 2023 nog te maken hebben met (toenemende) krapte in de zorg.

Hoe is de krapte in de zorg ontstaan?

De zorgvraag stijgt, maar het aanbod wordt schaarser. Wie zorg nodig heeft of zorg verleent, krijgt in toenemende mate te maken met wachtlijsten en grote drukte. Er spelen verschillende oorzaken een rol. De belangrijkste redenen zijn vergrijzing en krapte op de arbeidsmarkt. Daarnaast is er nog altijd een hoog ziekteverzuim door zowel de hoge werkdruk als het coronavirus. Het coronavirus heeft in voorgaande periodes gezorgd voor overvolle IC afdelingen. Bovendien moesten (ernstig) zieken langer wachten op operaties voor bijvoorbeeld kanker. De problemen in de zorg hebben dus meerdere oorzaken en kunnen niet direct worden opgelost.

Wat zijn de gevolgen van krapte in de zorg?

Veel mensen krijgen te maken met de gevolgen van de zorgcrisis. Misschien ben je of ken je zelf iemand die ermee te maken heeft. De belangrijkste gevolgen zijn natuurlijk de drukte en de wachttijden. Daarbij kan ook de kwaliteit van de zorg in gevaar komen: kwaliteit kost tijd, en wat als die tijd niet beschikbaar is?
Een ander gevolg van het personeelstekort in de zorg is dat zorgpersoneel en (huis) artsen minder plezier hebben in het werk dat ze doen. In sommige gevallen wordt zorg onpersoonlijker: je vult bijvoorbeeld een online consult in, in plaats van dat je de huisarts bezoekt. Sommige zorgverzekeraars bieden de mogelijkheid om te videobellen met je huisarts.

Keuzes maken

Er is crisis in de zorg, maar de zorg moet wel toegankelijk blijven. Daarvoor moeten er keuzes gemaakt worden: welke zorg lever je wel of niet tijdens krapte? In dit vraagstuk moet er extra aandacht besteed worden aan kwetsbare mensen. Met stijgende premies en krapte in de zorg zijn zij in veel situaties als eerste de dupe. De komende tijd zullen zorgaanbieders, zorginkopers en zorgprofessionals zich buigen over dit vraagstuk.

Regionale samenwerking

In de zorgcrisis zullen regionale netwerken steeds belangrijker worden. Dit is vooral van belang voor mensen die niet zelfredzaam zijn. Want we doen in de zorgcrisis wel een beroep op de zelfredzaamheid, maar niet iedereen is zelfredzaam. Juist voor kwetsbare mensen is goede zorg extra belangrijk.

Krapte in de zorg bij jou in de buurt: huisartsen

Eén van de beroepsgroepen in de zorg die het flink voor de kiezen krijgt, zijn de huisartsen. Vergrijzing speelt hierin een rol: veel huisartsen gaan met pensioen. Daarnaast zijn er te weinig nieuwe huisartsen opgeleid, en werkt een aantal huisartsen parttime. Er zijn dus simpelweg minder huisartsen beschikbaar. Tot slot vallen er artsen uit vanwege de te hoge werkdruk. De werkdruk neemt alleen maar toe, omdat mensen die niet terecht kunnen bij de (eveneens drukke) spoedeisende hulp, in allerlei situaties hun huisarts bellen. Iets anders wat huisartsen dwarszit, is dat zij tegenwoordig 10 minuten mogen besteden aan een patiënt, waar dit voorheen 15 minuten was. Voor veel huisartsen is persoonlijk contact juist wat zij waarderen aan hun vak. De crisis in de zorg heeft hier (voor nu) helaas in geknipt.

De gevolgen voor de huisarts en voor jou in de praktijk

In de praktijk krijgen werkzame huisartsen te maken met grote drukte: er zijn te weinig mensen om het vak uit te oefenen. Je merkt dit aan lange wachttijden aan de telefoon, en aan bijvoorbeeld het verzoek om online je vraag te stellen (een online consult). Hoewel online consulten indienen niet bij iedereen de voorkeur heeft, worden huisartsen hierdoor wel wat ontlast. Voor ouderen ligt dit soms lastiger: zij weten online niet altijd de weg. Verder geldt dat een verkoudheid of een stevige griep natuurlijk vervelend zijn, maar vanzelf overgaan. De huisarts kan hier niet bij helpen, maar wordt nog vaak gebeld.

Inspirerend: deze GGZ instelling biedt passende zorg tijdens krapte

In traditionele GGZ instellingen draait het om ziektebeelden en diagnoses. Met andere woorden, de vraag wat er van de norm afwijkt. Ggz Breburg nabij Breda doet het anders: hier staan de persoon zelf en wat hij of zij nodig heeft centraal.
Indien nodig stuurt Breburg de patiënten door naar een andere instelling, of wordt er voor een heel andere aanpak gekozen. Iemand die psychische problemen heeft door geldzorgen, wordt bijvoorbeeld doorgestuurd naar een schuldinstelling. Als iemand veel thuis piekert en nauwelijks de deur uitkomt, wordt er gekeken of een activiteit of hobby buiten de deur kan helpen. Andere cliënten hebben wel baat bij een specialistische behandeling of therapie. Zij worden doorgestuurd of zo snel mogelijk geholpen. Met haar werkwijze hoopt Breburg de wachtlijsten in de zorg te beperken én te voorkomen dat patiënten verkeerd gediagnosticeerd worden.
Er klinkt ook kritiek: lopen patiënten bij instellingen zoals Breburg geen belangrijke zorg mis? Alle kanten van dit initiatief zijn belangrijk om goede zorg te leveren.

Bron: GGZ Brebrug

Laatste update op 23 november 2022 – 09:52 door Menno de Haan.